Latince adı ‘Humulus lupulus’ olan şerbetçiotu, kendirgiller familyasındandır. Anavatanı Avrasya ve Kuzey Amerika’dır. Ülkemizde 1965 yılından beri yetiştirilir. Özellikle Bilecik Pazaryeri ve Bursa Havalisini içine alan geniş bir alana yayılmıştır. Temmuz ve Eylül aylarında yeşilimsi beyaz çiçekler açan, çokyıllık otsu bir bitkidir.
Şerbetçiotu meyvesi kozalağa benzerliğiyle dikkat çeker. Koni biçiminde, sarımsı yeşil ya da sarımsı esmer renktedir. Yol kenarlarında, çalılıkların ve ağaçların gölgesinde yetişir. Bazı yörelerde Bira çiçeği, Maya otu, Ömer otu isimleriyle de bilinir.
Ortaçağın başlarından beri Bohemya’da üstün bir gelişim göstererek büyük alanlara yayılan şerbetçiotu, XIV. Yüzyılda Bohemya kralı IV. Charles bitkinin fidelerinin dış ülkelere ihracını ölüm cezası tehdidi ile yasaklamıştır. Halkın geçim kaynağı olan fideler bazı çiftçilerin göçüyle gizlice Yugoslavya, Polonya, Ukrayna ve ABD gibi ülkelere götürülmüş ve böylece dünyanın birçok noktasına yayılmıştır. Bin yıldan fazla bir süredir Bohemyalı köylüler tarafından yetiştirilen şerbetçiotu bugün hem kalitesi hem de kendine has özellikleriyle haklı bir üne ulaşmıştır.
Şerbetçiotu bitkisinden; şerbetçiotu çayı, şerbetçiotu ekstresi, şerbetçiotu sabunu ve kremi üretilir. Bira üretiminde kullanılır.
[1] Türkiye’de Bitkiler İle Tedavi_Prof.Dr.Turhan Baytop (s348)
Latince adı ‘Fumaria Officinalis’dır. Latince ‘yer kokusu’ anlamına gelen ‘fumus’ kelimesinden türemiştir. Gelincikgiller familyasındandır. Anavatanı Güney Avrupa, Kuzey Afrika ve Türkistan’dır. Ülkemizde hemen hemen her bölgede doğal koşullarda yetişir. Mavimsi yeşil renkteki çok çatallı yapraklarını taşıyamayarak yerlere doğru eğilir bir görünümdedir. Bahçelerde, tarlalarda ve otluk alanlarda rahatlıkla yetişen tek yıllık bir bitkidir.
Mayıs ve Temmuz ayları arasında beyaz, pembe ya da mor renkli güzellikte çiçekler açar. Çiçekleri dalların uç kısımlarında salkım gibi toplanmış demetler halindedir. Meyveleri minik, küre şeklinde ve tek tohumludur.
Şahtere otunun kullanımı Eski Mısır’lılar, Mezopotamya ve Roma imparatorluğu dönemlerine kadar dayanır. Bilinen elliye yakın türü vardır. Çeşitli yörelerde sarılık otu, yer çiçeği, tilki kişnişi, yer safrası ve tavukayağı otu olarak da bilinir.
Toplanma süresi Mayıs ayından Ekim ayına kadardır. Kökleri, çiçekleri ve yaprakları farklı şekilde kurutulur. Bitkinin bileşimindeki faydalı yağların kalitesinin düşmemesi için mutlaka uzman bir kişi tarafından uygun şartlarda kurutulması gerekir.
Şahtere otu bitkisinden; şahtere otu çayı, şahtere otu tentürü ve kremi üretilir.
Uygun şartlarda kurutulan şahtere otu, ağzı kapalı cam bir kavanozda loş, serin ve kuru bir ortamda saklanıldığında ömrü 1 yıldır.
[1] Türkiye’de Bitkilerle Tedavi_Prof.Dr.Turhan BAYTOP (s344)
